Tu Bát Quan Trai – Quán Tâm Vô Trụ - Phần I

"Trong thực tế cuộc sống, để người Phật tử luôn thường xuyên quán chiếu được, và trải được tâm Từ-Bi-Hỉ trong nhất nhất mọi động, niệm, và đối với tất thảy chúng sanh muôn loài, đã là việc vô cùng khó và trân quý, nhưng nếu như không khéo léo, người Phật tử sẽ lại bị kẹt ngay trong những thành quả trân quý của chính mình..."

Tâm là gì? Tâm ở đâu? Đây là câu hỏi lớn và cũng là chủ đề chính mà BTC chùa Phật Huệ đã đặt ra trong khoá tu học Bát Quan Trai vào ngày 27-28.10.2012 vừa qua.

Là thế nào để biết tâm mình đang ở đâu? Nói khác đi: Tại sao người Phật tử – Người hành giả niệm Phật lại phải thường xuyên quán chiếu Tâm của mình? 

                 Chánh điện chùa Phật Huệ trong lễ Thọ Bát Quan Trai 27-28.10.2012

Ngay sau phần Thọ Bát Quan Trai Giới cho các Phật tử vào lúc 14:00 giờ, ngày 27.10.2012, Thượng Toạ Thích Từ Trí đã có một thời Pháp về Quán Chiếu Tâm dành cho các Phật tử tham gia khoá tu học.

                                     TT Thích Từ Trí khai thị lễ Thọ Bát Quan Trai giới 27-28.10.2012

Để các Phật tử có thêm nền tảng cơ sở, và có thể đào sâu suy nghĩ về chủ đề trên, TT Thích Từ Trí đã hệ thống lại một chủ đề không kém phần quan trọng, mà hầu như trong các khoá tu học nào do chùa Phật Huệ tổ chức cũng đều được BTC nêu ra, đó là: Tứ Vô Lượng Tâm.

Vì khoá tu học có thêm khá nhiều Phật tử mới tham gia tu học lần đầu, do vậy TT Thích Từ Trí đã giải thích khá cặn kẽ về ý nghĩa chân thực của Tứ Vô Lượng Tâm để các Phật tử lấy đó làm nền tảng cho việc  quán chiếu Tâm trong phần kế tiếp.

Tứ Vô Lượng Tâm: Từ-Bi-Hỉ-Xả

Tại sao người Phật tử lại phải lấy Từ-Bi-Hỉ-Xả làm nền tảng tu học? TT Thích Từ Trí giải nghĩa một cách cô đọng, kế đó các Phật tử đã tự đúc kết theo những ý sau:

Từ: Là trải tấm lòng từ mẫn của mình đối với tất thảy chúng sanh và mong cho mọi chúng sanh được sống trong an lành, hạnh phúc.

Bi: Là tấm lòng thương yêu, chia sẻ không giới hạn đối với tất thảy chúng sinh muôn loài.

Hỉ: Là tấm lòng hoan hỉ đối với tất thảy những việc thiện hay sự thành công của tất thảy chúng hữu tình.

Xả: Là buông bỏ tất thảy những kiến chấp (nhìn nhận, suy luận, nhận định…) còn chất chứa trong tâm.

                         Phật tử Thiện Minh thay mặt các Phật tử cung kính đón nhận lễ thọ BQT

Nếu xét theo trình tự, dường như tâm Từ-Bi-Hỉ được coi là Gốc, và tâm Xả chính là Ngọn. Nhưng khi người Phật tử đi vào quán xét và thực hành thì Xả (Tâm Xả) lại trở thành Gốc và tâm Từ-Bi-Hỉ lại chính là ngọn, và vì thế Tâm Xả giữ một vai trò tối quan trọng trong việc quán chiếu tâm của người Phật tử.

Trong thực tế cuộc sống, để người Phật tử luôn thường xuyên quán chiếu được, và trải được tâm Từ-Bi-Hỉ trong nhất nhất mọi động, niệm, và đối với tất thảy chúng sanh muôn loài, đã là việc vô cùng khó và trân quý, nhưng nếu như không khéo léo, người Phật tử sẽ lại bị kẹt ngay trong những thành quả trân quý của chính mình. Nghĩa là: Mình đã khởi tâm chấp ngay cả những việc làm khởi nguồn từ tâm Từ-Bi-Hỉ của chính mình. Từ đó tâm Xả cũng đương nhiên bị vướng kẹt và triệt tiêu.

Đây là điều mà trong quá trình tu học, các Phật tử thường hay dễ bị vướng kẹt mà không để ý tới. 

                   Khung cảnh trước giờ Pháp Đàm lễ thọ BQT 27-28.10.2012

Ví thử: Khi ta làm được một việc thiện, rồi ta cứ mải mê hoan hỉ và nuôi dưỡng trong tâm những việc thiện đó - Đó chính là tâm chấp thiện.

Để các Phật tử dễ hình dung, TT Thích Từ Trí đã trích dẫn một câu kinh trong kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật, Đức Phật dạy: „Phàm sở hữu tướng, giai thị hư vọng, nhược kiến chư tướng phi tướng, tức kiến Như Lai“. Nghĩa: „Phàm tất thảy những gì có sắc tướng, đều là hư giả, biết nó là hư giả, đừng khởi tâm chấp nó, tất sẽ thấy được Như Lai“.

Trở lại với ví dụ nêu trên, lẽ thường, chúng ta sanh lòng hoan hỉ (thậm chí: mong có sự tán thán của mọi người). Sự nuôi dưỡng tâm hoan hỉ và mong có sự tán thán, hồi đáp ấy là con đường dẫn đến sự kiêu ngạo. Với người Phật tử, phải nên quán chiếu: Tâm hoan hỉ ấy (tâm chấp thiện) chính là sắc tướng - Sắc tướng như lời Phật dạy: Là hư vọng! Vì thế, người Phật tử phải biết quán chiếu để tâm hoan hỉ ấy không trụ lại trong tâm của mình. Đó chính là Xả - Tâm Xả – Xả ngay cả những việc thiện của chính mình.

                                               Khung cảnh trước giờ Pháp Đàm lễ thọ BQT 27-28.10.2012

Cũng tương tự: Hình ảnh một người mẹ thương con, hay bà thương cháu… khi tình thương ấy không được quán chiếu, nó sẽ trở thành sự ràng buộc trong tâm của người mẹ và người bà. Gần thì người mẹ, người bà sẽ đáp ứng mọi nhu cầu, đòi hỏi (nhiều khi thái quá) cho con, cháu=tạo phương tiện cho con, cháu sống buông thả, coi thường luân thường đạo lý, nghịch đạo; Sâu xa hơn: Người mẹ và bà sẽ bị tâm luyến ái ấy trói chặt, không dứt ra được. Với một hành giả niệm Phật sẽ là một cản trở lớn cho hành trình giải thoát của chính mình.

             Khung cảnh chuẩn bị cho buổi Pháp Đàm lễ thọ BQT 27-28.10.2012

Như vậy trong Tứ Vô Lượng Tâm thì Tâm Xả là Gốc, là yếu tố quan trọng bậc nhất. TT Thích Từ Trí đã kể lại một câu chuyện nhỏ về một người ngoại Đạo, thời Đức Phật còn tại thế, khi ông ta đến thỉnh giáo Đức Phật, trên tay mang theo hai bắp hoa ngô đồng để cúng dường Đức Phật. Tới nơi, Đức Phật nhìn thấy liền bảo: Buông xuống đi!

Người ngoại Đạo buông hoa bên tay trái xuống.

Phật bảo tiếp: Buông xuống đi!

Người ngoại Đạo buông hoa còn lại bên tay mặt xuống.

Phật lại bảo: Buông xuống đi!

Người ngoại Đạo đáp: Nay hai tay con đã không còn gì, sao Phật còn bảo buông cái gì xuống nữa?

Phật nói: Chẳng phải ta bảo ngươi bỏ hoa mà ta bảo ngươi phải nhất thời xả hết đến chỗ không còn gì để xả. Ây chính là buông thân xả mạng của ngươi. 

(còn tiếp)

Xem toàn bộ Photos tại đây

Posted in: Phật học thường thức,Phật sự chùa Phật Huệ,Sinh hoạt Phật sự,Tin tức Phật sự,Tịnh Tông