Một là vòng hoa trên đầu bị héo. Hai là
y phục bụi bẩn. Ba là nách đổ mồ hôi. Bốn là không vui
chỗ ngồi của mình. Năm là ngọc nữ phản bội. Nay cung điện
bảy báu này sẽ mất hết. Năm trăm ngọc nữ cũng sẽ tan
tác như sao. Món cam lộ mà tôi ăn không còn mùi vị.”
Tôi
nghe như vầy:
Một
thời, Phật trú tại khu Ca-lan-đà, Trúc viên, thành La-duyệt,
cùng chúng năm trăm Tỳ-kheo.
Bấy
giờ, trên trời Tam thập Tam [677c01] có một thiên tử từ
thân hình xuất hiện năm điềm báo hiệu sắp chết. Những
gì là năm? Một là vòng hoa trên đầu bị héo. Hai là y phục
bụi bẩn. Ba là nách đổ mồ hôi. Bốn là không vui chỗ ngồi
của mình. Năm là ngọc nữ phản bội. Thiên tử ấy buồn
rầu khổ não, đấm ngực than thở. Nghe vị thiên ấy buồn
rầu khổ não, đấm ngực than thở, Thích Đề-hoàn Nhân liền
sai một thiên tử đến chỗ ấy xem, âm thanh gì mà từ đó
vang đến đây.
Thiên
tử ấy trả lời: “Thiên tử nên biết, hôm nay có một thiên
tử sắp mạng chung, có năm điềm báo hiệu sắp chết. Một
là vòng hoa trên đầu bị héo. Hai là y phục bụi bẩn. Ba
là nách đổ mồ hôi. Bốn là không vui chỗ ngồi của mình.
Năm là ngọc nữ phản bội.
Khi
ấy, Thích Đề-hoàn Nhân đến chỗ vị thiên sắp lâm chung,
nói với vị ấy rằng:
“Vì
sao hôm nay ông buồn rầu khổ não đến như vậy?”
Thiên
tử đáp: “Thưa Tôn giả Nhân-đề, làm sao không buồn rầu
khổ não được khi tôi sắp chết rồi. Có năm điềm báo
hiệu sắp chết. Một là vòng hoa trên đầu bị héo. Hai là
y phục bụi bẩn. Ba là nách đổ mồ hôi. Bốn là không vui
chỗ ngồi của mình. Năm là ngọc nữ phản bội. Nay cung điện
bảy báu này sẽ mất hết. Năm trăm ngọc nữ cũng sẽ tan
tác như sao. Món cam lộ mà tôi ăn không còn mùi vị.”
Đề-hoàn
Nhân nói với thiên tử ấy:
“Ông
há không nghe Như Lai nói kệ sao?
Các
hành là vô thường.
Có
sinh ắt có chết.
Không
sinh thì không chết.
Diệt
này là vui nhất.
“Vì
sao nay ông buồn lo đến như vậy? Tất cả hành là vật vô
thường, muốn cho có thường thì điều này không thể.”
Thiên
tử đáp:
“Thế
nào, Thiên đế, tôi không sầu ưu sao được? Nay tôi mang thân
trời thanh tịnh không vết nhơ, ánh sáng như mặt trời mặt
trăng chiếu khắp mọi nơi, mà bỏ thân này rồi, sẽ sanh
vào bụng heo trong thành La-duyệt, sống thường ăn phân, chết
thì bị dao mổ xẻ.”
Bấy
giờ, Thích Đề-hoàn Nhân bảo thiên tử kia:
“Nay
ông nên tự quy y Phật, Pháp, chúng Tăng. Có thể khi ấy không
đọa vào ba đường dữ.”
Thiên
tử đáp:
“Há
quy y Tam bảo mà không đọa vào ba đường dữ sao?”
Thích
Đề-hoàn Nhân nói:
“Thật
vậy, Thiên tử. Ai quy y Tam tôn, không bao giờ rơi vào ba đường
dữ.”
Như
Lai cũng nói kệ này:
[678a01]Những
ai quy y Phật,
Không
đọa ba đường dữ.
Lậu
tận, nơi trời người,
Rồi
sẽ đến Niết bàn.
Thiên
tử kia hỏi Thích Đề-hoàn Nhân:
“Nay
Như Lai đang ở đâu?”
Thích
Đề-hoàn Nhân nói:
“Như
Lai hiện đang ở tại Ca-lan-đà, trong Trúc viên, thành La-duyệt,
nước Ma-kiệt-đà cùng chúng năm trăm đại Tỳ-kheo.”
Thiên
tử nói:
“Nay
tôi không còn đủ sức đến đó hầu thăm Như Lai nữa.”
Thích
Đề-hoàn Nhân bảo:
“Thiên
tử nên biết, hãy quỳ gối phải sát đất, chấp tay hướng
về phương dưới mà nói rằng: ‘Cúi xin Thế Tôn xem xét
đến cho. Nay con sắp cùng đường. Xin thương xót cho. Nay con
tự quy y Tam tôn, Như Lai Vô sở trước.’”
Bấy
giờ, Thiên tử kia theo lời Thích Đề-hoàn Nhân, quỳ xuống,
hướng xuống phương dưới, tự xưng tên họ, tự quy y Phật,
Pháp, Tăng, nguyện suốt đời làm người Phật tử chơn chánh,
chẳng màng thiên tử. Cho đến ba lần nói những lời này.
Như vậy rồi, không còn đọa vào thai heo, mà sẽ sanh vào
nhà trưởng giả.
Thiên
tử kia sau khi thấy nhân duyên này rồi, quay về Thích Đề-hoàn
Nhân mà nói kệ này:
Duyên
lành chẳng phải dữ,
Vì
pháp chẳng vì của.
Dẫn
dắt theo đường chánh
Điều
này Thế Tôn khen.
Nhờ
Ngài không đọa ác,
Thai
heo, nhân thật khó.
Sẽ
sanh nhà trưởng giả,
Nhờ
đó sẽ gặp Phật.
Khi
ấy, Thiên tử tùy theo tuổi thọ ngắn dài, sau đó sinh vào
nhà trưởng giả trong thành La-duyệt. Lúc đó, vợ trưởng
giả tự biết mình có thai, gần đủ mười tháng, sanh ra một
nam nhi, xinh đẹp vô song, hiếm có trên đời. Bấy giờ, Thích
Đề-hoàn Nhân khi đã biết cậu bé vừa lên mười tuổi,
nhiều lần đến bảo:
“Ngươi
hãy nhớ lại nhân duyên đã làm trước kia, tự nói rằng:
‘Tôi sẽ nhờ đó thấy Phật.’ Nay thật đã đúng lúc.
Nên gặp Thế Tôn. Nếu không đến, sau tất sẽ hối hận.”
Bấy
giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất đến giờ đắp y mang bát vào
thành La-duyệt khất thực, dần dần đến nhà trưởng giả
kia, đứng yên lặng ngoài cửa.
Khi
con trưởng giả thấy Xá-lợi-phất đắp y mang bát dung mạo
khác thường, liền đến trước Xá-lợi-phất thưa rằng:
“Ngài
là ai? [678b01] Đệ tử của ai? Đang hành pháp gì?”
Xá-lợi-phất
nói:
“Thầy
ta xuất thân dòng họ Thích, ở trong đó mà xuất gia học
đạo. Thầy được gọi là Như Lai Chí chơn, Đẳng chánh giác.
Ta thường theo vị ấy thọ pháp.”
Khi
ấy, cậu bé liền hướng về Xá-lợi-phất mà nói kệ này:
Tôn
giả nay đứng im,
Ôm
bát, tướng mạo nghiêm;
Nay
muốn xin những gì?
Cùng
đứng với ai đó?
Xá-lợi-phất
dùng kệ đáp lại:
Nay
ta không xin của;
Cũng
chẳng xin cơm áo.
Vì
cậu nên đến đây.
Xét
kỹ, nghe ta nói!
Nhớ
lời xưa cậu nói,
Lúc
phát thệ trên trời:
‘Cõi
người sẽ gặp Phật.’
Nên
đến báo cùng cậu.
Khó
gặp Phật ra đời.
Nghe
Pháp thuyết cũng vậy.
Thân
người khó thể được;
Giống
như hoa ưu đàm.
Cậu
hãy đi theo tôi,
Cùng
đến hầu Như Lai.
Phật
sẽ nói cho cậu
Đường
chính đến cõi lành.
Sau
khi nghe Xá-lợi-phất nói, cậu liền đi đến chỗ cha mẹ,
lạy sát chân, rồi đứng qua một bên. Bấy giờ, con trưởng
giả bạch cha mẹ rằng:
“Cúi
xin cha mẹ cho phép con đến chỗ Thế Tôn thừa sự, đảnh
lễ, thăm hỏi sức khỏe.”
Cha
mẹ đáp:
“Nay
là lúc thích hợp.”
Khi
ấy, con trưởng giả sắm sửa hương hoa cùng một tấm giạ
trắng tốt, rồi theo Tôn giả Xá-lợi-phất đi đến chỗ
Thế Tôn. Đến nơi, đảnh lễ sát chân Phật, rồi đứng
qua một bên.
Lúc
ấy, Xá-lợi-phất bạch Thế Tôn:
“Đây
là con trưởng giả đang sống trong thành La-duyệt này, không
biết đến Tam bảo. Cúi xin Thế Tôn khéo vì cậu mà thuyết
pháp khiến được độ thoát.”
Khi
ấy, con trưởng giả thấy Thế Tôn uy dung đoan chánh, các
căn tịch tịnh, có ba mươi hai tướng, tám mươi vẻ đẹp
hiển hiện ngoài thân, cũng như núi Tu di vương; mặt như mặt
trời, mặt trăng, nhìn mãi không chán, liền đến trước lễ
sát chân, rồi đứng qua một bên.
Rồi
con trưởng giả rải hương hoa lên thân Như Lai, lại đem tấm
giạ trắng mới dâng cho Như Lai, đảnh lễ sát chân, rồi
đứng qua một phía.
Bấy
giờ, Thế Tôn tuần tự thuyết pháp cho cậu. Ngài nói các
đề tài về bố thí, trì giới, sanh thiên, dục là bất tịnh,
là hữu lậu, là tai hoạ lớn, xuất gia là thiết yếu. Khi
Thế Tôn biết [678c01] cậu bé đã tâm mở ý thông, như pháp
thường mà chư Phật Thế Tôn nói, là khổ, tập, diệt, đạo;
bấy giờ, Thế Tôn cũng vì con trưởng giả kia mà nói hết.
Lúc đó, ngay trên chỗ ngồi, con trưởng giả dứt sạch trần
cấu, được mắt pháp thanh tịnh, không còn trần cấu.
Bấy
giờ, con trưởng giả liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh
lễ sát chân, bạch Thế Tôn:
“Cúi
xin Thế Tôn cho phép con được xuất gia làm Sa-môn.”
Thế
Tôn bảo:
“Phàm
người làm đạo, chưa từ biệt cha mẹ thì không được làm
Sa-môn.”
Lúc
ấy, con trưởng giả bạch Thế Tôn:
“Con
sẽ xin cha mẹ cho phép.”
Thế
Tôn bảo:
“Nay
là lúc thích hợp.”
Bấy
giờ, con trưởng giả từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ
sát chân lui đi. Trở về đến nhà, cậu thưa với cha mẹ
rằng:
“Cúi
xin cho phép con được làm Sa-môn!”
Cha
mẹ đáp:
“Hiện
tại chúng ta chỉ có một mình con. Trong nhà sinh nghiệp lại
nhiều tiền của. Hành pháp Sa-môn thật là không dễ!”
Con
trưởng giả thưa:
“Như
Lai xuất thế ức kiếp mới có, thật không thể gặp. Thật
lâu mới xuất hiện. Như hoa ưu-đàm-bát, thật lâu mới có;
cũng vậy, Như Lai ức kiếp mới xuất hiện.”
Lúc
này, cha mẹ của con trưởng giả cùng than thở nhau nói rằng:
“Nay
đã đúng lúc, con cứ tùy nghi.”
Lúc
ấy, con trưởng giả lạy sát chân, rồi từ biệt ra đi. Đến
chỗ Thế Tôn, đảnh lễ sát chân, rồi đứng qua một bên.
Bấy giờ, con trưởng giả kia bạch Thế Tôn:
“Cha
mẹ con đã cho phép. Cúi xin Thế Tôn cho phép con hành đạo.”
Bấy
giờ, Thế Tôn bảo Xá-lợi-phất:
“Ông
hãy độ con trưởng giả này cho làm Sa-môn.”
Xá-lợi-phất
đáp:
“Kính
vâng, bạch Thế Tôn.”
Xá-lợi-phất
vâng theo lời Phật dạy, độ cho cậu bé làm Sa-di, hằng ngày
dạy dỗ. Sa-di kia ở tại nơi vắng vẻ, tự khắc phục, tu
tập, vì mục đích mà thiện gia nam tử xuất gia học đạo,
cạo bỏ râu tóc, tu phạm hạnh vô thượng, là vì muốn được
lìa khổ. Lúc ấy, Sa-di thành A-la-hán. Rồi đi đến chỗ Thế
Tôn, đảnh lễ sát chân, bạch Thế Tôn:
“Nay
con đã thấy Phật, nghe pháp, không có nghi ngờ gì nữa.”
Thế
Tôn bảo:
“Nay
ông như thế nào là thấy Phật, nghe Pháp, không có nghi ngờ
gì nữa?”
Sa-di
bạch Phật:
“Sắc
là vô thường. Vô thường tức là khổ. Khổ là vô ngã. Vô
ngã tức là không. Không là chẳng phải có, chẳng phải không
có, cũng không có ngã. Như vậy là điều được [679a01] người
trí giác tri. Thọ*, tưởng, hành, thức là vô thường. Vô
thường tức là khổ. Khổ là vô ngã. Vô ngã tức là không.
Không là chẳng phải có, chẳng phải không có, cũng không
có ngã. Như vậy là điều được người trí giác tri. Năm
thủ uẩn này là vô thường, khổ, không, vô ngã, chẳng phải
có, nhiều điều khổ não, không thể chữa trị, thường ở
chỗ hôi hám, không thể giữ lâu, tất quán không có ngã.
Hôm nay, con quan sát Pháp này, liền thấy Như Lai.”
Thế
Tôn bảo:
“Lành
thay, lành thay Sa-di! Ta tức thì cho phép ông làm Sa-môn đó.”
Sa-di
kia sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.
(Kinh Tăng Nhất A Hàm)
0 Kommentare:
Post a Comment