Tôi nghe như vầy:
Một thời, đức Phật ở tại Ca-lan-đà,
trong vườn Trúc, thành La-duyệt, [647a01] cùng năm trăm vị đại Tỳ-kheo.
Bấy giờ, bốn Đại Thanh văn, Tôn giả
Đại Mục-kiền-liên, Tôn giả Ca-diếp, Tôn giả A-na-luật, Tôn giả Tân-đầu-lô, cùng
họp một chỗ, nói như vầy: “Chúng ta cùng xem trong thành La-duyệt này ai là
người không tạo công đức cúng dường Phật, Pháp, Thánh chúng? Do bởi không có
tín, chúng ta hãy khuyến khích họ tin pháp của Như Lai.”
Bấy giờ, có trưởng giả tên Bạt-đề,
nhiều của báu không thể kể hết, vàng bạc, trân bảo, xa cừ, mã não, chân châu,
hổ phách, voi, ngựa, xe cộ, nô tỳ, kẻ hầu người hạ đều đầy đủ; nhưng lại xan
tham không chịu bố thí. Đối với Phật, Pháp, chúng Tăng ông không có mảy may
điều thiện, không có chí tín; phước cũ đã hết, lại không tạo phước mới. Ông
thường ôm lòng tà kiến, cho rằng không có thí, không có phước, cũng không người
nhận, cũng không có báo của thiện ác đời này đời sau, cũng không có cha mẹ, và
người đắc A-la-hán, lại cũng không có người thủ chứng.
“Nhà trưởng giả kia có bảy lớp cửa.
Cửa nào cũng có người giữ không cho ăn xin đến. Lại cũng dùng lưới sắt phủ giữa
sân, vì sợ có chim bay vào trong sân.
Trưởng giả có người chị gái[126] tên
là Nan-đà, cũng lại keo lẫn không chịu huệ thí, không trồng cội rễ công đức;
phước cũ đã hưởng hết, mà phước mới không được tạo thêm. Cũng ôm lòng tà kiến,
rằng không có thí, không có phước, cũng không người nhận, cũng không có báo của
thiện ác đời này đời sau, cũng không có cha mẹ, và người đắc A-la-hán, lại cũng
không có người thủ chứng.
Cửa nhà Nan-đà cũng có bảy lớp, cũng
có người giữ cửa, không cho những người ăn xin đến; cũng lại dùng lưới sắt phủ
lên không cho chim bay vào trong nhà.
“Hôm nay, chúng ta hãy làm cho Mẹ
Nan-đà[127] chí tín Phật, Pháp, chúng Tăng.”
Sáng sớm hôm đó, trưởng giả
Bạt-đề ăn bánh. Tôn giả A-na-luật, bấy giờ đã đến giờ, khóac y, cầm bát, rồi từ
dưới đất trong nhà trưởng giả vọt lên, đưa bát cho trưởng giả. Ông trưởng giả
rất buồn trong lòng, trao cho A-na-luật một ít bánh. Khi A-na-luật được bánh rồi,
trở về chỗ mình. Bấy giờ, trưởng giả liền nổi thịnh nộ, nói với người giữ cửa
rằng:
«Ta đã có lệnh, không được cho người
vào trong cửa. Tại sao lại cho người vào?»
Người giữ cửa thưa:
«Cửa nẻo kiên cố, không biết Đạo sĩ
này từ đâu vào?»
Trưởng giả khi ấy im lặng không nói.
[647b01] Khi trưởng giả đã ăn bánh xong, tiếp ăn cá thịt. Tôn giả Đại Ca-diếp
khóac y, cầm bát, đến nhà trưởng giả, từ dưới đất vọt lên, đưa bát cho Trưởng
giả. Trưởng giả lòng rất sầu ưu, trao cho Ngài một tí cá thịt. Ca-diếp được
thịt, liền biến mất, trở về chỗ mình. Lúc này, Trưởng giả lại càng giận, bảo
người giữ cửa rằng:
«Trước ta đã ra lệnh, không cho
người vào trong nhà. Tại sao lại cho hai sa-môn vào nhà khất thực?»
Người giữ cửa thưa:
«Chúng tôi chẳng thấy sa-môn này lại
từ ngõ nào mà vào? »
Trưởng giả bảo:
«Sa-môn đầu trọc này giỏi làm trò
huyễn thuật, mê hoặc người đời. Không có chánh hạnh gì!»
Bấy giờ, vợ Trưởng giả ngồi cách đó
không xa. Người vợ trưởng giả này là em gái trưởng giả Chất-đa,[128] cưới từ
Ma-sư-san[129] về. Lúc đó, người vợ bảo Trưởng giả:
«Hãy giữ miệng mình, chớ nói những
lời này, rằng ‘Sa-môn học huyễn thuật.’ Sở dĩ như vậy là vì các Sa-môn này có
oai thần lớn. Họ mà đến nhà trưởng giả là có nhiều lợi ích. Trưởng giả có biết
Tỳ-kheo trước là ai không?»
Trưởng giả đáp:
«Tôi không biết.»
Người vợ nói:
«Trưởng giả có nghe con vua Hộc
Tịnh, nước Ca-tỳ-la-vệ, tên A-na-luật, lúc đang sinh mặt đất chấn động sáu
cách. Cách chung quanh nhà trong vòng một do tuần, mỏ quý tự nhiên xuất hiện
không?»
Trưởng giả đáp:
«Tôi có nghe A-na-luật, song chưa
gặp ông ấy»
Người vợ bảo Trưởng giả:
«Vị con nhà hào tộc này lìa bỏ gia
cư, đã xuất gia học đạo, tu hành phạm hạnh, đắc đạo A-la-hán, là thiên nhãn đệ
nhất không có ai vượt qua. Chính Như Lai cũng nói: ‹Thiên nhãn đệ nhất trong
hàng đệ tử của Ta, chính là Tỳ-kheo A-na-luật.› Tiếp đến, Ông có biết vị
Tỳ-kheo thứ hai vào đây khất thực không?»
Trưởng giả đáp:
«Tôi không biết.»
Người vợ Trưởng giả bảo:
«Trưởng giả có nghe Đại Bà-la-môn
tên Ca-tỳ-la[130] trong thành La-duyệt này, nhiều của báu không thể kể hết, có
chím trăm chín mươi chín con bò cày ruộng không?»
Trưởng giả đáp:
«Chính tôi đã thấy bà-la-môn
này.»
Người vợ Trưởng giả bảo:
«Trưởng giả, ông có nghe con của
bà-la-môn kia tên là Tỷ-ba-la-da-đàn-na,[131] thân màu vàng, vợ tên là
Bà-đà,[132] là người đặc biệt nhất trong phái nữ. Dù có đem vàng tử ma đến
trước cô, thì cũng giống như đen so với trắng không?»
Trưởng giả đáp:
«Tôi có [647c01] nghe có con
bà-la-môn này, tên là Tỷ-ba-la-da-đàn-na, nhưng lại chưa gặp.»
Người vợ Trưởng giả nói:
«Chính là vị Tỳ-kheo vừa đến sau đó.
Bản thân ông đã bỏ báu ngọc nữ này, xuất gia học đạo, nay đắc A-la-hán, thường
hành đầu đà. Người có đầy đủ các pháp hạnh đầu đà, không ai vượt hơn Tôn giả
Ca-diếp. Thế Tôn cũng nói: ‘Tỳ-kheo hạnh đầu đà đệ nhất trong hàng đệ tử của Ta
chính là Đại Ca-diếp.’ Hôm nay Trưởng giả được rất nhiều thiện lợi, mới khiến
các vị Hiền thánh đến nơi này khất thực. Tôi đã quán sát ý nghĩa này, nên bảo
ông khéo giữ miệng mình, chớ huỷ báng bậc Hiền thánh cho rằng: ‹Làm trò huyễn
hoá.› Các vị đệ tử đức Thích-ca này đều có thần đức.”
Trong lúc đang nói lời này, Tôn giả
Đại Mục-kiền-liên đắp y, cầm bát, bay qua hư không đến nhà Trưởng giả, làm vỡ
lồng lưới sắt, rồi ngồi kiết già ở giữa hư không. Trưởng giả Bạt-đề lúc này
thấy Mục-kiền-liên ngồi ở giữa hư không, liền sợ hãi mà nói:
«Ngài là trời chăng?»
Mục-liên đáp:
«Ta chẳng phải trời.»
Trưởng giả hỏi:
«Ngài là Càn-thát-bà chăng?»
Mục-liên đáp:
«Ta chẳng phải Càn-thát-bà.»
Trưởng giả hỏi:
«Ngươi là quỷ chăng?»
Mục-liên đáp:
«Ta chẳng phải quỷ.»
Trưởng giả hỏi:
«Ngươi là quỷ la-sát ăn thịt người
chăng?»
Mục-liên đáp:
«Ta cũng chẳng phải là quỷ la-sát ăn
thịt người.»
Bấy giờ, trưởng giả Bạt-đề liền nói
kệ này:
Là trời, càn-thát-bà,
La-sát, quỷ thần chăng?
Lại nói chẳng phải trời,
La-sát, hay quỷ thần;
Chẳng giống càn-thát-bà.
Chỗ đang sống là đâu?
Hiện ông tên là gì?
Nay tôi muốn được biết.
Bấy giờ, Mục-liện lại dùng kệ đáp:
Chẳng trời, càn-thát-bà,
Chẳng loài quỷ la-sát.
Ba đời được giải thoát;
Nay ta là thân
người.
Thầy ta
Thích-ca Văn,
Có thể hàng
phục ma;
Thành tựu đạo
vô thượng.
Ta tên Đại
Mục-liên.
Trưởng giả
Bạt-đề nói với Mục-liên rằng:
«Tỳ-kheo có dạy
bảo điều gì không?»
Mục-liên đáp:
«Nay tôi muốn
nói pháp cho ông nghe. Hãy khéo suy niệm kỹ.»
Khi ấy [648a01]
trưởng giả lại nghĩ: “Các Đạo sĩ này lúc nào cũng dính đến sự ăn uống. Nay mà
muốn luận bàn, chính là muốn luận bàn về ăn uống. Nếu đòi ăn nơi ta, ta sẽ nói
‘không’.” Nhưng lại nghĩ thầm: “Ít nhiều gì nay ta cũng nghe thử người này nói
cái gì.”
Bấy giờ, Tôn
giả Mục-liên biết những ý nghĩ trong tâm Trưởng giả, liền nói kệ này:
Như Lai nói hai
thí:
Pháp thí và tài
thí.
Nay sẽ nói pháp
thí
Chuyên tâm nhất
ý nghe.
Khi trưởng giả
nghe, sẽ nói về pháp thí, tâm liền hoan hỷ, nói với Mục-liên rằng:
«Mong Ngài diễn
nói. Tôi nghe sẽ hiểu.»
Mục-liên đáp:
«Trưởng giả nên
biết, Như Lai nói về năm sự đại thí, suốt đời hãy niệm mà tu hành.»
Trưởng giả lại
nghĩ: “Vừa rồi Mục-liên muốn nói về hành pháp thí, nay lại nói có năm sự đại
thí.”
Mục-liên biết
những ý nghĩ trong tâm của Trưởng giả, lại bảo Trưởng giả rằng:
«Như Lai nói có
hai đại thí, là pháp thí và, tài thí. Nay tôi sẽ nói về pháp thí, không nói tài
thí.»
Trưởng giả nói:
«Cái gì là năm
sự đại thí?»
Mục-liên đáp:
«Một là không
được sát sinh, đây gọi là đại thí, Trưởng giả nên tu hành suốt đời. Hai là
không trộm cắp, gọi là đại thí, nên tu hành suốt đời. Không dâm, không nói dối,
không uống rượu, nên tu hành suốt đời.
«Này Trưởng
giả, đó gọi là có năm đại thí này nên niệm mà tu hành.»
Trưởng giả
Bạt-đề nghe những lời này xong, lòng rất hoan hỷ mà nghĩ thầm: “Những điều Phật
Thích-ca Văn nói rất là vi diệu. Nay những điều diễn nói, chẳng cần đến bảo
vật. Như hôm nay, ta không kham sát sinh. Điều này có thể phụng hành được. Hơn
nữa, trong nhà ta của báu thật nhiều, quyết không trộm cắp, và đây cũng là việc
làm của ta. Lại, trong nhà ta có đàn bà rất đẹp, quyết không dâm vợ người, đây
cũng là việc làm của ta. Vả lại, ta không phải là người thích nói dối, huống
chi tự mình nói dối, đây cũng là việc làm của ta. Như hôm nay, ý ta không nghĩ
đến rượu, huống chi tự mình uống, đây cũng là việc làm của ta.” Rồi thì, Trưởng
giả thưa Mục-liên rằng:
«Năm thí này,
tôi có thể làm theo.»
Khi ấy, trong
lòng trưởng giả suy nghĩ: “Nay ta có thể mời Mục-liên này dùng cơm.” Trưởng giả
ngước đầu lên thưa Mục-liên rằng:
«Mời Ngài khuất
thần hạ cố xuống đây ngồi!»
Mục-liên theo
lời, ngồi xuống.
Trưởng giả
Bạt-đề tự thân dọn các thứ đồ ăn thức uống cho Mục-liên. Mục-liên ăn xong, dùng
nước rửa. Trưởng giả nghĩ: “Ta có thể đem một tấm giạ dâng lên Mục-liên.” Sau
đó, ông vào trong kho lựa lấy thảm trắng; muốn lấy loại xấu, nhưng lại gặp loại
tốt. Tìm rồi lại bỏ, mà lựa lại thảm khác, lại vẫn tốt như vậy, bỏ đó rồi lại lấy
đó.
Mục-liên biết
những ý nghĩ trong tâm Trưởng giả, liền nói kệ này:
Thí cùng tâm
tranh đấu,
Phước này Thánh
hiền bỏ.
Khi thí thời
chẳng tranh.
Đúng thời tuỳ
tâm thí.
Bấy giờ, Trưởng
giả liền nghĩ: “Nay Mục-liên biết những ý nghĩ trong tâm ta.” Liền đem đệm
trắng dâng lên Mục-liên. Mục-liên liền chú nguyện:
Quán sát thí đệ
nhất;
Biết có bậc
Hiền thánh,
Là tối thượng trong thí.
Ruộng tốt sinh hạt chắc.
Khi Mục-liên chú nguyện xong, nhận đệm trắng ấy, khiến Trưởng giả được
phước vô cùng. Lúc ấy, Trưởng giả liền ngồi qua một bên. Mục-liên lần lượt vì
ông nói pháp với các đề tài vi diệu. Các đề tài ấy luận về bố thí, luận về trì
giới, luận về sinh thiên, dục là tưởng bất tịnh, giải thoát là an vui. Như pháp
mà chư Phật Thế Tôn đã nói, là khổ, tập, tận, đạo; Mục-liên bấy giờ cũng vì ông
nói hết. Từ trên chỗ ngồi ông được mắt pháp thanh tịnh. Như áo trắng tinh dễ
nhuộm màu. Ở đây, trưởng giả Bạt-đề cũng lại như vậy, từ trên chỗ ngồi được mắt
pháp thanh tịnh. Ông đã đắc pháp, thấy pháp, không còn hồ nghi nữa. Ông thọ trì
năm giới, tự quay về Phật, Pháp, và Thánh chúng.
Mục-liên sau khi thấy Trưởng giả được mắt pháp thanh tịnh, liền nói kệ này:
Kinh mà Như Lai thuyết,
Nguồn gốc tất đầy đủ.
Mắt tịnh, không tì vết,
Không nghi, không do dự.
Khi ấy, trưởng giả thưa Mục-liên:
«Từ nay về sau, Ngài cùng chúng bốn bộ thường nhận lời thỉnh cầu cung cấp y
phục, đồ ăn thức uống, giường nằm, thuốc men, trị bệnh không chút luyến tiếc
của con.»
Mục-liên sau khi nói pháp cho trưởng giả xong, từ chỗ ngồi đứng dậy mà đi.
Còn các đại Thanh văn, Tôn giả Đại Ca-diếp, Tôn giả A-na-luật nói với Tôn giả
Tân-đầu-lô rằng:
«Chúng tôi đã độ [648c01] trưởng giả Bạt-đề. Nay thầy có thể đến hàng phục
lão bà Nan-đà kia.»
Tân-đầu-lô đáp:
«Việc này thật hay.»
Bấy giờ, lão bà Nan-đà đang tự mình làm bánh sữa. Đã đến giờ, Tôn giả
Tân-đầu-lô đắp y, cầm bát, vào thành La-duyệt khất thực, tuần tự đến nhà lão bà
Nan-đà. Ngài từ trong lòng đất hiện ra, tay cầm bát đưa đến lão bà Nan-đà xin
ăn. Khi lão mẫu thấy Tân-đầu-lô, trong lòng nổi giận, nói những lời hung
dữ:
«Tỳ-kheo nên biết, dù mắt ông có lòi ra, tôi cũng không bao giờ cho ông
ăn.»
Tân-đầu-lô liền nhập định, khiến hai mắt lòi ra. Khi đó lão bà Nan-đà lại
càng nổi giận hơn, lại nói dữ:
«Dù Sa-môn có treo ngược giữa hư không, ta quyết cũng không cho ông ăn!»
Tôn giả Tân-đầu-lô lại dùng định lực, treo ngược giữa hư không. Khi đó lão
bà Nan-đà lại càng nổi giận hơn lên, nói dữ:
«Dù toàn thân Sa-môn có bốc khói, ta quyết cũng không cho ông ăn!»
Tôn giả Tân-đầu-lô, lại dùng định lực, khiến toàn thân bốc khói. Lão bà thấy vậy lại càng thêm phẫn nộ hơn, nói:
Tôn giả Tân-đầu-lô, lại dùng định lực, khiến toàn thân bốc khói. Lão bà thấy vậy lại càng thêm phẫn nộ hơn, nói:
«Dù toàn thân Sa-môn có bốc cháy, ta quyết cũng không cho ông ăn!»
Tân-đầu-lô liền dùng tam-muội, khiến toàn thân thể bốc cháy. Lão bà thấy vậy lại nói:
Tân-đầu-lô liền dùng tam-muội, khiến toàn thân thể bốc cháy. Lão bà thấy vậy lại nói:
«Dù toàn thân Sa-môn có ra nước, ta quyết cũng không cho ông ăn!»
Tân-đầu-lô lại dùng định lực, khiến toàn thân đều ra nước. Lão bà thấy vậy, lại nói:
Tân-đầu-lô lại dùng định lực, khiến toàn thân đều ra nước. Lão bà thấy vậy, lại nói:
«Dù sa-môn chết ở trước ta, ta quyết cũng không cho ông ăn!»
Tôn giả Tân-đầu-lô liền nhập diệt tận định không còn hơi thở ra vào, chết
trước mặt lão mẫu. Khi đó lão bà vì không thấy hơi thở ra vào nữa nên đâm ra sợ
hãi, toàn thân lông dựng đứng, rồi nghĩ thầm: “Sa-môn con dòng họ Thích này
được nhiều người biết đến, được Quốc vương kính trọng. Nếu họ nghe biết ông chết
tại nhà ta, chắc ta sẽ gặp quan sự, sợ rằng không thoát khỏi.” Bà liền nói:
«Sa-môn sống trở lại đi! Ta sẽ cho Sa-môn ăn.»
Tân-đầu-lô tức thì ra khỏi tam-muội. Lúc đó, lão bà Nan-đà nghĩ thầm: “Cái
bánh này lớn quá. Hãy làm lại cái nhỏ để cho ông.” Lão bà lấy một ít bột gạo
làm bánh, bánh bèn lớn hơn. Lão bà thấy vậy, lại nghĩ: “Bánh này lớn quá! Phải
làm nhỏ lại.” Nhưng bánh vẫn lớn. “Thôi, [649a01] lấy cái làm trước tiên đem
cho.” Bà liền lấy cái làm trước tiên, nhưng những cái bánh đó đều lại dính vào nhau.
Lão bà lúc này nói với Tân-đầu-lô rằng:
«Ông cần ăn thì tự lấy, cớ sao lại quấy nhiễu nhau vậy?»
Tân-đầu-lô đáp:
«Đại tỷ nên biết, tôi không cần ăn. Chỉ cần muốn nói với lão bà thôi!»
Lão bà Nan-đà nói:
Lão bà Nan-đà nói:
«Tỳ-kheo, dạy bảo điều gì?»
Tân-đầu-lô nói:
«Lão bà nên biết, nay đem bánh này đến chỗ Thế Tôn. Nếu Thế Tôn có dạy bảo
điều chi, thì chúng ta sẽ cùng làm theo.»
Lão bà đáp:
«Việc này thật là thú vị!»
Lúc này, lão bà tự mình mang bánh này theo sau Tôn giả Tân-đầu-lô đến chỗ
Thế Tôn. Đến nơi, Tôn giả đảnh lễ sát chân Phật rồi đứng sang một bên. Bấy giờ,
Tân-đầu-lô bạch Thế Tôn:
«Lão bà Nan-đà này, là chị của Trưởng giả Nan-đề, tham lam ăn một mình
không chịu thí người. Cúi xin Thế Tôn vì bà mà nói pháp để phát khởi chí tín,
tâm được khai mở.»
Thế Tôn bảo lão bà Nan-đà:
«Nay bà đem bánh cúng cho Như Lai và Tăng Tỳ-kheo.»
Lão bà Nan-đà liền đem bánh dâng lên Như Lai cùng Tăng Tỳ-kheo khác. Song,
bánh vẫn còn dư. Lão bà Nan-đà bạch Thế Tôn:
«Số bánh vẫn còn dư.»
Thế Tôn bảo:
«Cúng lần nữa cho Phật và, Tỳ-kheo Tăng.»
Lão bà Nan-đà vâng theo lời dạy của Phật, đem bánh này cúng lần nữa cho
Phật cùng Tỳ-kheo Tăng. Cuối cùng, bánh đó vẫn còn. Phật bảo lão bà Nan-đà:
«Nay, lão bà nên đem bánh này cúng cho chúng Tỳ-kheo-ni, chúng Ưu-bà-tắc,
Ưu-bà-di.
Nhưng số bánh đó vẫn còn. Thế Tôn bảo:
«Hãy đem số bánh này bố thí cho những người nghèo khổ.
Song số bánh đó vẫn còn. Thế Tôn bảo:
«Hãy đem số bánh này bỏ nơi đất sạch, hay đặt vào trong nước cực sạch. Sở
đĩ như vậy là vì Ta chưa bao giờ thấy Sa-môn, Bà-la-môn, trời cùng con người
nào có thể tiêu được bánh này, trừ Như Lai, Chí chơn, Đẳng chánh giác.»
Bà thưa:
«Thưa vâng, Thế Tôn.»
Lão bà Nan-đà đem bánh này thả vào trong nước sạch, tức thì lửa bùng lên.
Lão bà Nan-đà thấy vậy, lòng đầy sợ hãi. Bà đến chỗ Thế Tôn, đảnh lễ sát chân,
ngồi qua một bên. Bấy giờ, Thế Tôn thứ tự nói pháp cho bà nghe. Ngài nói về bố
thí, về trì giới, về sinh thiên, dục là tưởng bất tịnh, là hữu lậu, là ô uế,
xuất gia là giải thoát. Bấy giờ, Thế Tôn biết lão bà Nan-đà tâm ý đã khai
[649b01] mở. Như pháp mà chư Phật Thế Tôn thường nói, là khổ, tập, tận, đạo;
bấy giờ, Thế Tôn vì lão bà Nan-đà nói hết. Lão bà ngay trên chỗ ngồi được mắt
pháp thanh tịnh. Giống như tấm thảm trắng dễ được nhuộm màu, ở đây lại cũng như
vậy. Lão bà bấy giờ đã sạch hết trần cấu, được mắt pháp thanh tịnh. Bà đã đắc
pháp, thành tựu pháp, không còn hồ nghi, đã vượt qua do dự, được vô sở uý, mà
thừa sự Tam bảo, thọ trì năm giới.
Bấy giờ, Thế Tôn vì bà nói pháp lại, khiến bà phát lòng hoan hỷ. Nan-đà khi
ấy bạch Thế Tôn:
«Từ nay về sau, chúng bốn bộ hãy đến nhà con nhận cúng dường. Từ nay về sau
con sẽ luôn luôn bố thí, tu các công đức, phụng thờ Hiền thánh.»
Sau đó, bà từ chỗ ngồi đứng dậy đảnh lễ sát chân Phật, rồi lui đi.
Trưởng giả Bạt-đề và lão mẫu Nan-đà có người em tên Ưu-bà-ca-ni, lúc còn
thơ ấu chơi thân với vua A-xà-thế, cả hai rất quý mếm nhau. Bấy giờ, trưởng giả
Ưu-bà-ca-ni đang làm ruộng, nghe anh Bạt-đề và chị Nan-đà đã được Như Lai giáo
hóa. Nghe vậy, ông vui mừng hớn hở không thể tự kiềm, trong cả bảy ngày không
ngủ nghỉ và ăn uống được. Sau khi công việc ruộng đồng đã làm xong, ông trở về
thành La-duyệt. Giữa đường, ông nghĩ thầm: “Nay, trước tiên ta nên đến chỗ Thế
Tôn, sau đó mới về nhà.” Trưởng giả đi đến chỗ Thế Tôn, đảnh lễ sát chân, ngồi
qua một bên. Bấy giờ, Trưởng giả bạch Thế Tôn:
«Anh Bạt-đề cùng chị Nan-đà con đã được Như Lai giáo hóa rồi sao?»
Thế Tôn bảo:
«Thật vậy, Trưởng giả. Nay Bạt-đề và Nan-đà đã thấy bốn đế, tu các pháp
thiện.»
Trưởng giả Ưu-bà-ca-ni bạch Thế Tôn:
«Gia đình chúng con rất được đại lợi.»
Thế Tôn bảo:
«Thật vậy, trưởng giả, như những lời ông nói, cha mẹ ông nay rất được đại
lợi, đã gieo phước đời sau.»
Rồi Thế Tôn nói pháp vi diệu cho trưởng giả. Trưởng giả nghe xong, từ chỗ
ngồi đứng dậy, đảnh lễ sát chân, rồi lui ra. Ông đi về đến chỗ vua A-xà-thế,
ngồi một bên.
Vua hỏi trưởng giả:
«Anh và chị ông đã được Như Lai giáo hóa rồi chăng?»
Tâu:
«Thật vậy, Đại vương.»
Vua nghe lời này vui mừng hớn hở không tự chế được, liền gióng chuông trống
ra lệnh trong thành: “Từ nay trở về sau, những nhà thờ Phật khỏi phải bị nộp
thuế. Những người phụng sự Phật [649c01] đến thì được nghinh đón, đi thì được
đưa tiễn. Sở dĩ như vậy là vì họ là anh em đạo pháp của ta.”
Bấy giờ, vua A-xà-thế cho xuất các thứ đồ ăn thức uống đem cho trưởng giả.
Trưởng giả liền nghĩ thầm: “Ta chưa bao giờ nghe Thế Tôn dạy phàm pháp
Ưu-bà-tắc là nên ăn những thứ đồ ăn nào? Nên uống những thứ nước nào? Nay,
trước ta nên đến chỗ Thế Tôn, hỏi nghĩa này, sau đó mới ăn.” Trưởng giả bèn bảo
một người thân cận:
«Ngươi đi đến chỗ Thế Tôn. Đến rồi đảnh lễ sát chân, đem những lời của ta
bạch lên Thế Tôn: Trưởng giả Ưu-bà-ni-ca bạch Thế Tôn, phàm pháp của Hiền giả
trì bao nhiêu giới? Lại phạm bao nhiêu giới chẳng phải là Ưu-bà-tắc? Nên ăn
thức ăn nào, uống nước uống nào?»
Người kia vâng lời trưởng giả, đi đến chỗ Thế Tôn, đảnh lễ sát chân, đứng
qua một bên. Rồi người kia đem tên trưởng giả bạch Thế Tôn:
«Phàm pháp Ưu-bà-tắc, nên giữ bao nhiêu giới? Phạm bao nhiêu giới chẳng
phải là Ưu-bà-tắc? Lại nên ăn thức ăn nào? Uống nước uống nào?»
Thế Tôn bảo:
«Nay ông nên biết, ăn có hai loại, đáng thân cận, và không đáng thân cận.
Thế nào là hai? Nếu thân cận thức ăn mà pháp bất thiện khởi lên làm pháp thiện
tổn giảm, thức ăn này không thể thân cận. Nếu lúc được thức ăn mà pháp thiện
tăng ích, pháp bất thiện tổn giảm, thức ăn này đáng thân cận.
«Nước cũng có hai loại. Nếu lúc được nước uống mà pháp bất thiện khởi làm
pháp thiện tổn giảm, đây chẳng thể thân cận. Nếu lúc được nước uống mà pháp bất
thiện bị tổn giảm, pháp thiện có tăng ích, đây có thể thân cận.
«Phàm pháp Ưu-bà-tắc, giới cấm có năm. Trong đó có thể giữ một giới, hai
giới, ba giới, bốn giới cho đến năm giới; thảy đều phải giữ. Nên hỏi lại ba
lần, người có thể giữ thì khiến cho họ giữ. Nếu Ưu-bà-tắc nào phạm vào một giới
rồi, thân hoại mạng chung sẽ sinh vào địa ngục. Nếu Ưu-bà-tắc nào vâng giữ chỉ
một giới, sẽ được sinh về cõi lành, trên trời, huống chi là giữ hai, ba, bốn,
năm giới.»
Người kia sau khi nhận lãnh những
lời dạy từ Phật rồi, đảnh lễ sát chân Phật và lui đi. Người kia đi chưa xa, bấy
giờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:
«Từ nay về sau, cho phép trao năm
giới và ba tự quy cho Ưu-bà-tắc. Nếu Tỳ-kheo nào khi muốn trao giới cho Thanh
tín nam nữ, dạy họ để trống cánh tay, chấp tay, bảo xưng tên họ, nguyện quy y
Phật. Pháp, chúng Tăng ba lần. Sau khi bảo xưng tên họ quy y Phật, Pháp, chúng
Tăng rồi, lại tự xưng: ‘Nay con đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tỳ-kheo Tăng.
Như Phật Thích-ca Văn lần đầu tiên đã cho năm trăm khách buôn thọ ba tự quy,
con nguyện suốt đời không giết, không trộm, không dâm, không dối, không uống
rượu.’ Nếu ai giữ một giới thì còn lại bốn giới; nếu giữ hai giới thì còn lại
ba giới; nếu giữ ba giới thì còn lại hai giới; nếu giữ bốn giới thì còn lại một
giới; nếu giữa năm giới, đó là người giữ đầy đủ.»
Các Tỳ-kheo sau khi nghe những gì
Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.
(Trích Kinh Tăng Nhất A Hàm)
0 Kommentare:
Post a Comment